Και ναι, η Θεσσαλονίκη απέκτησε ΜΕΤΡΌ. Μπορεί να είναι μόνον μία γραμμή, αλλά μετά από 40 χρόνια είναι γεγονός. Χαλάλι και τα μύρια χρημάτων που θα μπορούσαν να καλύψουν ολόκληρη την Βόρεια Ελλάδα.
Κατά την διάρκεια των υπογείων εργασιών αποκαλύφθηκε μια ευχάριστη έκπληξη. Μια τεράστια θαμμένη πόλη. Στο διάβα του χρόνου, τα φερτά υλικά κάλυψαν έναν λαμπρό κόσμο, που δείχνει τον πολιτισμό χιλιάδων ετών που άνθισε στον ελληνικό χώρο. Και όσον έσκαβαν, άλλα τόσα ευρήματα έβλεπαν το φως της ημέρας. Βέβαια, ο χώρος της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης έχει δώσει δείγματα από προηγηθείσες ανασκαφές, αλλά τώρα η αποκάλυψη είναι συνταρακτική.
Γνωρίζουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις στον ελληνικό *παράδεισο* για τις ανάγκες θεμελιώσεων ή δημοσίων έργων, στις εκσκαφές βρίσκονται αρχαία αντικείμενα. Από καθημερινής χρήσης, στοιχεία κατοικιών, λατρευτικοί βωμοί, ερείπια ναών και γενικά έρχεται στο φως όλο το παρελθόν. Και εδώ ελέγχονται οι αντιδράσεις του κράτους.
Λόγω της δημοσιότητας, διότι δεν μπορούν να κρυφτούν, γίνεται λόγος ακροθιγώς. Κάποιες φορές ανακοινώνονται δια όλων των τόνων. Στις πλείστες όμως των περιπτώσεων, για οικονομικούς ή άλλους δυσδιάκριτους λόγους, οι εργασίες συνεχίζονται με μπάζωμα και πλήρη απόκρυψη. Οι υπηρεσίες του υπουργείου πολιτισμού δεν τελούν επί μιας καθορισμένης γραμμής για την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, αλλά κινούνται αναλόγως της διάθεσης και των σκοπών της ηγεσίας του υπουργείου. Και πλέον της ύποπτης αξιολόγησης των ευρημάτων από κλειστά κέντρα, βλέπουμε και εκτρωματικές επεμβάσεις. Δεν ξεχνάμε το εγκληματικό τσιμέντωμα του Ιερού Βράχου, το ακαλαίσθητο ασανσέρ και τις αντιαισθητικές επεμβάσεις, με στόχο την διευκόλυνση των τουριστών.
Πόσοι είναι οι αρχαιολογικοί χώροι στην Ελλάδα;; Για να σας διευκολύνω, δεν υπάρχει αριθμός, διότι η Ελλάς είναι ένας ενιαίος αρχαιολογικός χώρος. Όπου κι αν σκάψεις, θα βρεις *μάρμαρα*, όπως έχει καθιερωθεί δολίως για υποβάθμιση του θέματος. Και όσοι χώροι έχουν αναδειχθεί και εκθέτονται ευρήματα, υπαιθρίως ή σε μουσεία, παραμένουν εντός μικρής περιμέτρου, χωρίς συνέχεια ανασκαφών. ΔΙΟΝ, ΟΛΥΜΠΙΑ, ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ, ΔΩΔΩΝΗ, ΔΕΛΦΟΙ, ΠΕΛΛΑ, ΔΗΛΟΣ, είναι οι πλέον προβεβλημένοι χώροι μετά την ΑΚΡΟΠΟΛΗ και τον ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ. Όσον δε τα μουσεία, τα στοιχεία μόνον λύπη προκαλούν. Εκτός του μουσείου στην Αθήνα, όπου αλλού υπάρχουν, είναι αντιλειτουργικά και τις περισσότερες φορές κλειστά, λόγω απουσίας ειδικευμένου προσωπικού.
Πάμε πάλι στην Θεσ/νίκη. Η κα. Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, μας πληροφορεί ότι για τις ανάγκες των εργασιών για το ΜΕΤΡΌ, μετακινήθηκαν 3500 αντικείμενα και κατόπιν επανατοποθετήθηκαν. Προσωπικά αμφιβάλλω για τον αριθμό των αποκαλυφθέντων και για τις τοποθετήσεις ξανά. Αλλά στο θέμα εγείρεται μια άλλη παράμετρος. Η συνέχεια και η διατήρηση σε άψογη κατάσταση των ευρημάτων και η ασφάλεια τους. Διότι, αγαπητοί μου, με το *καλημέρα* των εγκαινίων, άρχισαν τα προβλήματα. Σε κάθε νεροποντή το ΜΕΤΡΌ πλημμυρίζει. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους για την ακεραιότητα των εκθεμάτων και επειδή οι βανδαλισμοί στους σταθμούς άρχισαν, πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την φύλαξη τους.

Ο ελληνικός πολιτισμός καλύπτει τον πλανήτη. Η παρουσία του από χιλιετηρίδες, αποκαλύπτεται από διεθνείς αρχαιολογικές έρευνες. Και αν περιοριστούμε στον ελλαδικό χώρο, τίθενται πλέον νέα ερωτήματα και νέες προϋποθέσεις.
Η ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ θέτει επειγόντως και επισταμένως, ότι τα δεδομένα χρήζουν αναθεώρησης. Η ανάδειξη της ελληνικότητας απαιτεί ριζική αναβάθμιση του υπουργείου πολιτισμού. Οι υπηρεσίες του πρέπει να εμπλουτιστούν με προσωπικό, μέσα, χρηματοδότηση και κυρίως όραμα. Εντατικοποίηση ανασκαφών, έλεγχος και καταμέτρηση ευρημάτων και ιδίως να έρθουν στο φως περιπτώσεις που δολίως καλύφθηκαν και παραμένουν θαμμένοι. Ανέγερση μουσείων ανά την επικράτεια, με άνετη πρόσβαση του κοινού, ώστε η σύνδεση με τους προγόνους να είναι μόνιμη. Και μην ξεχνάμε την θετική πλευρά που προκύπτει από τον τουρισμό και το διεθνές ενδιαφέρον για την πηγή του ΦΩΤΟΣ.
Ήτοι, ένα θριαμβευτικό come back για τον απαράμιλλο Ελληνικό Πολιτισμό.
Χρήστος Κράγιας